CẢNH BÁO BÙNG PHÁT MỌT ĐỤC CÀNH GIAI ĐOẠN GIAO MÙA

Thường bắt đầu vào tháng 9 và tháng 10, đạt đỉnh vào tháng 12 và tháng 1 năm sau. Nhất là giai đoạn sau thu hoạch, khi cây suy yếu và thời điểm giao mùa.

Vài nét cơ bản về mọt đục cành

• Mọt đục cành thuộc bộ có 5 loài mọt đục cành tấn công sầu riêng, trong đó có 2 loài phổ biến là Xyleborus similis và Xyleborus formicatus. Cả 5 loài đều thuộc bộ Coleoptera hay còn được gọi là bộ Cánh cứng (Coleoptera), vòng đời kéo dài từ 1- 2 tháng, gây hại mạnh nhất là giai đoạn ấu trùng.
• 2 loại mọt đục cành chính trên sầu riêng: 1 loại gây hại thường gây hại ở cổ rễ, thân và cành chính nằm gần mặt đất. 1 loại gây hại thường xuyên trên cành, nhánh nhỏ hoặc các cành đã bị tổn thương trên cây sầu riêng.
• Thời điểm gây hại: Thường bắt đầu vào tháng 9 và tháng 10, đạt đỉnh vào tháng 12 và tháng 1 năm sau. Nhất là giai đoạn sau thu hoạch, khi cây suy yếu và thời điểm giao mùa.

Cách thức gây hại

• Mọt cái sẽ đẻ trứng vào trong thân cây, chúng có thể sinh sản mà không cần con đực => phòng trừ là rất khó khăn. Chúng đục trực tiếp vào thân và nhánh của cây sầu riêng tạo nên những lỗ đục có đường kính khoảng 2mm với hướng đục song song hoặc vuông góc với tầng sinh gỗ, đường đục có thể là đường đơn hoặc có phân nhánh.
• Ấu trùng phát triển sẽ ăn các mô gỗ bên trong cây, tạo ra các đường hầm và làm đứt các mạch dẫn chất dinh dưỡng của cây => cành đổ lá (vàng lá) bất thường, thậm chí chết cành, chết cây.
• Mọt đục cành tạo ra những lỗ đục nhỏ thường từ 1-2mm và để lại bột mạt gỗ bên ngoài, nấm bệnh sẽ xâm nhập qua các vết thương này => Thường mọt đục sẽ đi kèm với xì mủ ướt hoặc xì mủ khô ( tuy nhiên, không phải xì mủ nào cũng do mọt gây ra).

Giải pháp phòng trừ

• Giữ vườn thông thoáng, thăm vườn thường xuyên, kiểm tra kỹ phần gốc khuất trong cỏ nhất là sau thu hoạch để xử lý kịp thời trước khi mọt gây chết cây.
• Cưa bỏ các cành bị hại nặng để ngăn mọt đục sâu vào cây.
• Khi phát hiện mọt, nếu vết đục bị xì mủ, thâm đen, nên cạo để kiểm tra độ sâu.

• Biện pháp hoá học: sử dụng gốc thuốc xông hơi, lưu dẫn mạnh (vì mọt có lớp vỏ chitin không thấm thuốc) như Cypermethrin, Profenofos, Nereitoxin, Dimethoat…kết hợp với nhóm xua đuổi, bịt lỗ thở, tăng hiệu lực như Matrine, dầu khoáng, loang trải thấm sâu... phun trực tiếp vào thân cành bị hại và quấn bao nilon ở ngoài để diệt mọt.
• Nếu cây xì mủ kết hợp thêm các loại thuốc bệnh như Metalaxyl, Dimethomorph, Lân 2 chiều…
• Chủ động phòng ngừa dịch hại là cách tốt nhất để bảo vệ cây trồng, đảm bảo năng suất và lợi nhuận cao nhất. Các thời điểm chuyển giao giữa mùa mưa – mùa nắng và giữa mùa nắng – mùa mưa chính là thời điểm nhạy cảm nên cây trồng cần được phòng ngừa tổng quát về sâu bệnh hại.